خودشناسی را از کجا شروع کنیم؟ 12 مورد از راه های خودشناسی

رسیدن به خودشناسی را می توان با راهکارهایی همچون شناخت علاقه مندی ها، تعیین کردن اهداف، دریافت بازخورد از دیگران، تامل در رفتارهای خود، انجام تست شخصیتی ام بی تی آی، کمک گرفتن از کوچ و… انجام داد. انسانی که به خودشناسی صحیحی از خود دست پیدا کند به راحتی خودش را تعصبات رها کرده و در شرایط مختلف واکنش صحیحی نسبت به مسائل و مشکلات از خود نشان می دهد. از دیگر راههای خودشناسی از دیدگاه روانشناسی می توان به خرید دوره کوچینگ، مدیتیشن کردن، اولویت بندی برنامه ها، مشخص کردن مواردی که نسبت به دیگران شما را آزاد میدهد و کشف اهداف اشاره کرد.

منظور از خودشناسی چیست ؟ تعریف خودشناسی

خودشناسی چیست؟ خودشناسی Self-knowledge یعنی شناخت توانایی ها و استعدادها، شناخت قدرت‌ ها و ضعف‌ ها، شناخت ترس‌ ها و علایق، شناخت ارزش‌ ها، شناخت احساسات و آرزوها و… که به ما کمک می‌ کند تا بتوانیم به بهترین خودمان برسیم.

بهترین خود بودن یعنی اینکه با شناخت موارد بالا، نسخه اختصاصی موفقیت در زندگی و کار خودمان را کشف کنیم و به خودشکوفایی برسیم.

خودشناسی اولین و مطمئن‌ ترین قدم برای رشد و توسعه مهارت های فردی و اولین قدم برای انتخاب‌ های مهم در زندگی می‌ باشد و به شدت توصیه می‌ شود قبل از هر اقدام مهمی در زندگی حتما به خودشناسی (و البته دیگرشناسی) برسید. 

برخی از این انتخاب‌های مهم عبارتند از:

• انتخاب شغل
• ازدواج و جدایی
• راه اندازی کسب و کار
• انتخاب رشته تحصیلی
• انتخاب شریک شغلی و شریک عاطفی

چگونه به خودشناسی برسیم؟

برای اینکه به شناخت صحیحی از خود دست پیدا کنید، روش هایی وجود دارد که برای انجام آنها نیاز به سخت کوشی و تلاش بسیار است. به نقل از طرفداران یونگ، “در پس هر سختی و تلاش برای زندگی، گنجی نهفته است”. در ادامه مقاله به مراحل خودشناسی می پردازیم و به این سوال پاسخ می دهیم که خودشناسی را از کجا شروع کنیم؟

1. نسبت به علاقه مندی های خود، شناخت پیدا کنید.

مهم ترین مرحله در آموزش شخصیت شناسی، شناخت علایق خود است. با شناسایی و درک کامل علاقه مندی های خود، شما در مسیر درست زندگی خود قرار می گیرید. برای رسیدن به پاسخ این سوال، از خودتان بپرسید چه فعالیت هایی هستند که شما از انجام دادن آنها لذت می برید؟ و یا نسبت به انجام آنها احساس رضایت دارید.

2. ارزش های فردی تان را بشناسید.

در مسیر راههای خودشناسی از دیدگاه روانشناسی، شناخت ارزش های فردی بسیار مهم است. هر فردی در زندگی اش، دیدگاه و برداشت متفاوتی از درستی و نادرستی دارد، و این دیدگاه بر اساس تجربیات شخصی و ارزش های او شکل گرفته اند. 

زمانی که یک عمل با ارزش های فرد همسو باشد، او احساس رضایت و لذت دارد و بالعکس زمانی که کاری بر خلاف دیدگاه های خود انجام دهد، حس نارضایتی به او دست می دهد. آگاه شدن از ارزش ها ما را در تعیین اهداف، یافتن انگیزه و انتخاب مسیر درست زندگی یاری می کند؛ بنابراین ضروریست تا ارزش های خود را به درستی شناسایی کنیم. این شخصیت شناسی در مذاکره نیز بسیار کمک کننده است.

3. نسبت به ویژگی های شخصیتی خود آگاه باشید.

ویژگی های شخصیتی خودتان را به طور کامل باید بشناسید. اخلاق، توانایی ها، استعدادها، نقاط قوت و ضعف همگی در این دسته قرار دارند. وقتی شما استعدادها، توانایی ها و نقاط ضعف تان را بشناسید، دیگر به راحتی اشتباهاتتان را پذیرفته و خودتان را سرزنش نمی کنید. در چنین مرحله ای باید تمرکزتان را بر روی تقویت و بهبود نقاط ضعف بگذارید؛ زیرا این عمل به ظاهر ساده، به طور چشمگیری منجر به پیشرفت تان در زندگی می شود.

4. اهدافتان را در زندگی بشناسید و تعیین کنید.

این که در زندگی هدفمند باشید، باعث می شود که نسبت به ادامه مسیر خود امیدوار باشید و اهمیت زیادی را برای خواسته خود قائل شوید. اما فراموش نکنید که اهداف تعیین شده باید صحیح و واقع بینانه باشند. یعنی اینکه با توانایی و استعدادهای شما همخوانی داشته باشند، در غیر این صورت باعث می شود که حس ناامیدی بگیرید و خودتان را سرزنش کنید. اگر به خودشناسی صحیح رسیده باشید، به راحتی می توانید اهدافی عاقلانه و واقع بینانه بر اساس توانایی های خود بگیرید.

5. سبک زندگی خودتان را بیابید.

سبک زندگی هر فرد مثل یک نقشه راه، تمام فعالیت ها و تصمیم های او را تحت تاثیر قرار می دهد. اما با کشف سبک زندگی منحصر به فرد خود، آن دسته از عوامل پنهانی که بر زندگی، توانایی ها و رفتارهایتان تاثیر می گذارند، شناسایی و حذف کنید. در واقع شما با اصلاح عادات بد و منفی و انتخاب های آگاهانه، بازدهی خود را چندین برابر می کنید.

6. از دیگران سوال کنید.

خودشناسی در روانشناسی، سه جنبه روانشناختی را بررسی می کند. چگونه خود را می‌ بینیم، چگونه می ‌خواهیم دیده شویم و چگونه واقعا دیده می ‌شویم. در مورد اول، هرچقدر درجه خودشناسی مان بیشتر باشد، تصورمان از خود، به واقعیت نزدیک تر است. در مورد دوم اهداف و آرزوهایمان هستند که تعیین می کنند چگونه می خواهیم دیده شویم. اما آخرین گزینه راز شخصیت واقعی شماست. همان من واقعی که دیگران آن را می بینند و اغلب از خودتان پنهان می کنید. مهم نیست که شما برای تغییر خود چقدر تلاش می کنید، چون ناخودآگاه رفتارهایتان، “من واقعی” شما را فاش می کنند. آیا می خواهید “من واقعی” خود را کشف کنید؟ یا به دنبال این هستید که چطور شخصیت شناسی کنیم؟

برای پاسخ به این سوال از دیگران بخواهید که نسبت به رفتارهایتان، به شما بازخورد دهند. در مورد نکات مثبت و منفی شخصیتی تان، از آنها سوال کنید و حتی بخواهید برای مدتی رفتارهای شما را زیر نظر گرفته و یادداشت کنند. این راهکار ساده به شما کمک می کند تا به خودشناسی دست پیدا کنید.

7. با نوشتن، شخصیت پنهان تان را کشف کنید.

یک کاغذ بردارید و ویژگی های شخصیتی، نقاط قوت و نقاط ضعف خود را بنویسید. بدون هیچ کم و کاستی توانایی ها، قدرت ها، هنجارها و ارزش های خود را در نظر بگیرید و در مورد آنها سوالات چالشی از خود بپرسید. شاید باورتان نشود اما با همین راهکار ساده، شما نصف مسیر را طی کرده اید. چنانچه به طور کامل و دقیق این آنالیز را انجام دهید، ارتباطی که بین نقاط ضعف و توانمندی هایتان وجود دارد را پیدا می کنید و در همین نقطه، بخش زیادی از نقاط ضعف و مشکلات تان حل خواهد شد.

8. رفتارهایتان را در طول روز، زیر نظر بگیرید.

تمام نقاط قوت و ضعف شخصی هر فرد، در رفتارهای روزانه او وجود دارند. بنابراین به رفتارهای ناخودآگاه و خودآگاه خود در طول روز توجه کنید و نکات برداشتی خود را بنویسید. آن دسته از مواردی که بیشترین تکرار را در طول روز دارند، شناسایی کنید و به ارتباط آنها با شخصیت تان بپردازید. چنانچه نقطه ضعف شخصیتی دارید سعی کنید تا آن را اصلاح و برطرف نمایید. همچنین نقاط قوت را تقویت کرده و روز به روز شخصیت خود را بهتر و بیشتر شناسایی کنید.

9. چیزهای جدیدی را کشف کنید.

علاوه بر علاقه مندی های حال خود، باید استعدادهای نهفته و علایق جدید خود را نیز کشف کنید و به درک عمیق تری از خود برسید. برای این عمل کافیست از دایره امن خود خارج شده و چیزهای کاملا جدید را تست کنید.

10. کتاب ها و مقالات مربوط به خودشناسی را مطالعه کنید.

آن دسته از کتاب ها و دیگر منابع معتبری که در دسته خودشنایی قرار دارند را مطالعه کنید. این منابع فرصتی بی نظیر را برای تفکر و بینش های عمیق در اختیار شما قرار می دهند و باعث ارتباط موثر در شخصیت شناسی می شوند.

11. تست های شخصیت شناسی را انجام دهید.

یکی از راه های خودشناسی، انجام تست های شخصیت شنایی است. تست های شخصیت شناسی مانند تست ام بی تی ای، همچون ابزار ارزشمند برای کسب بینش در مورد ویژگی های فردی، نقاط قوت، نقاط ضعف، ارزش ها و سبک های یادگیری هستند. به خاطر داشته باشید که این تست‌ ها تنها یک قطعه از پازل خودشناسی هستند و نباید به عنوان تنها منبع اطلاعات در مورد خودتان در نظر گرفته شوند.

12. با یک کوچ متخصص صحبت کنید.

در مسیر رسیدن به خودشناسی گفت و گو با یک کوچ، بسیار راهگشاست. کوچ با ایجاد فضایی امن و محرمانه، به شما کمک می ‌کند تا افکار و احساسات خود را عمیق ‌تر بشناسید، الگوهای رفتاری ‌تان را درک کنید و مکانیسم ‌های مقابله ‌ای سالم‌ تری را در خود پرورش دهید.

چندین مثال از راه های خودشناسی

در این قسمت از مطلب چند تکنیک و استراتژی برای رسیدن به خودشناسی بیشتر برای شما آورده شده است؛ پس تا انتها همراه باشید.

• به چیزهایی که در مورد دیگران شما را آزار می دهد توجه کنید

اغلب چیزهایی که بیشتر ما را در افراد دیگر آزار می‌دهند، بازتابی از کیفیتی است که ما در خودمان دوست نداریم. همه ما جنبه هایی از خود داریم که به آنها افتخار نمی کنیم؛ بنابراین، هر زمان که شخصی کاری انجام می دهد که به نظر می رسد به طور خاص شما را آزار می دهد یا آزارتان می دهد، از خود بپرسید:

آیا این می تواند انعکاسی از چیزی در من باشد که از آن متنفرم؟ آیا نمونه ای از این کار را من هم انجام می دهم؟

• روی ذهن خود مدیتیشن کنید.

یکی از راه های خودشناسی مدیتیشن بر روی ذهن خودمان است. احتمالاً در مورد مدیتیشن  و تمرکز حواس شنیده‌اید. این تمرین ساده ای است که توجه خود را بر نفس خود یا برخی دیگر از احساسات فیزیکی متمرکز کنید. سپس، اگر متوجه شدید که ذهن خود به سمت افکار دیگر سرگردان شده است، به آرامی توجه خود را به نقطه تمرکز خود برگردانید.

در حالی که ثابت شده است که مدیتیشن برای همه چیز،  از کاهش وزن گرفته تا تسکین افسردگی مفید است، اما در واقع می تواند راهی قدرتمند برای افزایش سطح خودشناسی و خود آگاهی شما باشد. به طور کلی، مدیتیشن یکی از بهترین راه‌ها برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد نحوه عملکرد افکار و احساساتتان است.

• عواطف خود را مشخص کنید.

هیچکس دوست ندارد غمگین، مضطرب، شرمنده یا هر نوع احساس سخت دیگری را احساس کندکه این این موضوع به شدت قابل درک است و در حالی که همه ما از احساسات دردناک عقب نشینی می کنیم، هر یک از ما تمایل به داشتن یک احساس خاص داریم که مخصوصاً از آن متنفریم و سعی می کنیم از آن اجتناب کنیم.

چگونه خودشناسی خود را پرورش دهیم؟

یکی دیگر از راه های خودشناسی نوشتن افکار وو احساسات در یک ژورنال شخصی است. نوشتن افکار و احساسات خود در یک ژورنال خصوصی ابزار قدرتمندی است که به شما کمک می کند خود را بهتر بشناسید.

نوشتار رسا فواید سلامت روانی و عاطفی زیادی از جمله بهبود مهارت‌های تفکر انتقادی، اولویت‌بندی هدف و کاهش افسردگی و اضطراب دارد. همچنین به عنوان بازتاب آرشیو شده ای از شخصیت شما عمل می کند، و به شما امکان می دهد رشد شخصی خود را در طول زمان دنبال کنید. آزمون MBTI نیز می‌تواند به شما در شناخت شخصیتتان کمک کند.

• با نقاط قوت خود آشنا شوید.

چگونه علایق خود را بشناسیم؟ یک «معرفی مثبت» از خودتان بنویسید که در آن داستانی ملموس که نقاط قوت خود را به تصویر می‌کشد بگویید. در مورد موقعیتی که این نقاط قوت به شما کمک کرده است، به یک همکار مورد اعتماد یا سرپرست خود بگویید و از آنها بخواهید که بازخورد خود را برای ترویج شکل ملموس تری از خودشناسی مانند مهارت ها و توانایی ها به شما ارائه دهند.

• اهداف زندگی خود را کشف کنید.

مهمترین وقایع زندگی و نقاط عطف خود را شناسایی کنید. به این فکر کنید که مهم ترین اهداف زندگی شما در حال حاضر چیست. فعالیت ها یا اقدامات اصلی که برای دستیابی به آن ها باید انجام دهید کدامند؟

مسیر دستیابی به اهداف خود را برنامه ریزی کنید و در عین حال گزینه های جایگزین و چالش های بالقوه را نیز در نظر بگیرید.

چگونه خودشناسی با ایجاد عادت های مثبت مرتبط است؟

خودآگاهی اولین گام حیاتی در کنترل زندگی خود، ایجاد آنچه می خواهید و تسلط بر آینده خود است. جایی که انتخاب می‌کنید انرژی، احساسات، شخصیت و واکنش‌های خود را متمرکز کنید، تعیین می‌کند که در نهایت به کجا خواهید رسید.

هنگامی که خود را بشناسید، می توانید ببینید که افکار و احساسات شما را به کجا هدایت می کنند. همچنین به شما این امکان را می‌دهد که کنترل اعمال خود را در دست بگیرید تا بتوانید تغییرات لازم را برای به دست آوردن نتایج مورد نظر خود اعمال کنید.

این ممکن است شامل تغییراتی در احساسات، رفتار یا شخصیت شما شود. تا زمانی که به این مهم دست یابید، ایجاد تغییرات در مسیری که زندگی شما را به سمت آن می برد، برایتان سخت خواهد بود.

چگونه می توان خودآگاهی را در مشاغل مختلف به کار برد؟

یادگیری اینکه چگونه به خودشناسی بیشتری دست پیدا کنید، یک مهارت مهم برای بسیاری از مشاغل مختلف است. اما در اینجا چند زمینه وجود دارد که توسعه این ویژگی می‌تواند تاثیر بلندمدتی مثبت داشته باشد.

رهبری

شما نمی توانید رهبر موثری باشید بدون اینکه بتوانید به سوال «خودشناسی چیست؟» پاسخ دهید؛ بستر لازم برای داشتن شخصیت قوی، ایجاد توانایی رهبری با هدف، اعتماد، اصالت و گشودگی را فراهم می کند. خودآگاهی موفقیت‌ها و شکست‌های ما را توضیح می‌دهد و در عین حال به ما درک روشنی از اینکه چه کسی هستیم و برای داشتن یک تیم موفق از افراد دیگر بیشتر نیاز داریم، می‌دهد.

همچنین به رهبران این فرصت را می‌دهد تا هر گونه شکافی را که ممکن است در مهارت‌های مدیریتی خود داشته باشند شناسایی کنند و حوزه‌هایی را که در آن مؤثر هستند و در کجا ممکن است به کار اضافی نیاز داشته باشند، آشکار می‌کند.

آموزش

یکی از راه های خودشناسی در آموزش هایی است که می توان به افراد مختلف و همچنین دانش آموزان داد. خودآگاهی نقش بزرگی در آموزش دارد زیرا به دانش‌آموزان کمک می‌کند تا بر آنچه که باید بیاموزند تمرکز کنند.

توانایی دانش‌آموزان در تفکر در مورد تفکر خود با افزایش سن افزایش می‌یابد. وقتی معلمان با دانش‌آموزان کار می‌کنند تا به آنها بیاموزند که خودشان را بازتاب دهند، نظارت کنند و ارزیابی کنند، دانش‌آموزان می‌توانند به خود متکی‌تر، سازنده‌تر و انعطاف‌پذیرتر شوند.

چند راه برای رسیدن به خودآگاهی بیشتر

بدون خودآگاهی نمی‌توانید رهبر خوبی باشید. این در ریشه شخصیتی قوی نهفته است و به ما توانایی رهبری با حس هدفمندی، اصالت، گشاده‌رویی و اعتماد می‌دهد و موفقیت و شکست ما را توضیح می‌دهد. با درک بهتر خودمان، خودآگاهی به ما این امکان را می‌دهد تا بهتر بفهمیم که چه چیزی نیاز داریم تا کمبودهای حس شده را در کوچینگ یا رهبری تکمیل کنیم. سؤال این است که چگونه می‌توانیم آن را بیشتر پرورش و توسعه دهیم. راه‌های زیادی برای این کار وجود دارد. در ادامه چند مورد را آورده‌ایم که بهترین عملکرد  و نتیجه را داشته است.

مدیتیشن کنید.

بله، مدیتیشن کنید. همانطور که بیشتر مردم می‌دانند، مدیتیشن تمرینی برای بهبود لحظه به لحظه آگاهی شماست. مدیتیشن با تمرکز و درک سادگی دم و بازدم شروع می‌شود. سعی کنید با پیدا کردن چند ثانیه برای تمرکز بر تنفس خود، اغلب قبل از خواب، آگاهی  و آرامش بیشتری به دست بیاورید. در طول این مراقبه‌ها، مجموعه‌ای از سؤالات را نیز از خود بپرسید که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• برای رسیدن به چه چیزی تلاش می‌کنم؟.
• من چیکار می‌کنم که در آن موفق عمل می‌کنم؟
• من چه کار می‌کنم که سرعت پیشرفتم را کم می‌کند؟
• برای تغییر چه کنم؟

برنامه‌ها و اولویت‌های کلیدی خود را یادداشت کنید.

یکی از بهترین راه‌ها برای افزایش خودآگاهی این است که کارهایی که می‌خواهید انجام دهید را یادداشت کنید و پیشرفت خود را دنبال کنید. به عنوان مثال، وارن بافت به دلیل بیان دقیق دلایل سرمایه‌گذاری در زمانی که سرمایه‌گذاری می‌کند، شناخته شده است. نوشته‌های مجله او به‌عنوان یک رکورد تاریخی است که به او کمک می‌کند ارزیابی کند که آیا نتایج آینده را می‌توان به قضاوت درست یا فقط شانس نسبت داد.

از دوستان قابل اعتماد بپرسید.

یکی دیگر از راه‌های خودشناسی این است که از دوستان قابل‌اعتماد خود در رابطه با رشد خود بپرسید. هیچ یک از ما اصلاً از نحوه برخورد با دیگران آگاه نیستیم. ما باید به بازخورد همسالان، دوستان و مربیانمان تکیه کنیم. برای اینکه دوستانتان نقش یک آینه صادق را ایفا کنند، وقتی به دنبال دیدگاه‌های صادقانه، انتقادی و عینی هستید، به آنها اطلاع دهید. کاری کنید که دوست یا همکارتان احساس امنیت کند تا دیدگاهی غیررسمی، اما مستقیم و صادقانه به شما ارائه کند. این می‌تواند به معنای گفتن چیزی شبیه این باشد: «ببین، من در واقع به‌عنوان یک دوست از شما می‌خواهم که لطفاً در مورد این موضوع با من روراست باشید. باشه؟»

در محل کار، بازخورد منظم دریافت کنید.

علاوه بر درخواست غیررسمی و دوره‌ای از دوستان و خانواده، از فرآیندها و مکانیسم‌های رسمی در محل کار خود استفاده کنید. اگر هیچ چیز درست و سر جایش به نظر نمی رسد، ببینید آیا می‌توانید حلقه‌های بازخورد رسمی‌تری را اجرا کنید. به شرطی که به‌خوبی انجام شود، بازخورد سازنده و رسمی به ما این امکان را می‌دهد که نقاط قوت و ضعف خود را بهتر ببینیم.

خودشناسی اصطلاحی است که به معنای شناخت فرد از خود می‌باشد. در خودشناسی هر فردی سعی می‌کند با فکر کردن درباره خود و پرسشگری به نقاط ضعف و قوت خود پی‌ببرد. هدف از خودشناسی بسیار گسترده است که در این مقاله سعی می‌کنیم به آن بپردازیم پس با مرکز کوچینگ پریسا احمدی منش همراه باشید.

جمع بندی؛ چگونه به خودشناسی برسیم؟

شخصیت‌ شناسی همچون سفری اکتشافی به اعماق وجود است که با بهره گیری از ابزارهای متنوعی مثل تست های شخصیت شناسی، مطالعه منابع معتبر، گفتگو با کوچ های متخصص و حتی نوشتن نقاط قوت و ضعف، مسیری روشن برای خودآگاهی و رشد فردی فراهم می کند. این فرآیند، نه تنها نقاط قوت و ضعف ما را آشکار می ‌سازد، بلکه با درک الگوهای رفتاری و ارزش‌ هایمان، زمینه ‌ای برای تصمیم‌ گیری ‌های آگاهانه ‌تر، بهبود روابط و دستیابی به اهدافمان ایجاد می‌ نماید. در نهایت شخصیت ‌شناسی، کلیدی برای گشودن درهای پنهان توانمندی‌ هایمان و خلق زندگی‌ معنادارتر و رضایت ‌بخش ‌تر است.